artfarted

“For if the English social scene of the late eighteenth century suggested anything, it was most emphatically not rational order nor moral purpose. As soon as one looked away from the elegant lives of the leisure classes, society presented itself as a brute struggle for existence in its meanest form. Outside the drawing rooms of London or the pleasant rich estates of the counties, all that one saw was rapacity, cruelty, and degradation mingled with the most irrational and bewildering customs and traditions of some still earlier and utterly anachronistic day. Rather than a carefully engineered machine where each part could be seen to contribute to the whole, the body social resembled one of James Watt’s strange steam machines: black, noisy, inefficient, dangerous.”

Είναι τα λόγια του οικονομολόγου Robert Heilbroner, από το βιβλίο του με τίτλο The Worldly Philosophers (*) και το κεφάλαιο όπου πραγματεύεται τον ‘πατέρα’ της laissez faire, Adam Smith. Συμπτωματικά(;) to παραπάνω κείμενο περιγράφει απόλυτα και τη σύγχρονη Ελλάδα, διακόσια πενήντα χρόνια μετά τη βιομηχανική επανάσταση στη Βρετανία. Αν όμως η «αόρατη χείρα» του καπιταλισμού είχε κάποιες ελπίδες, μακροπρόθεσμα, να βελτιώσει τη ζωή των εξαθλιωμένων του 18ου αιώνα, στην πατρίδα μας σήμερα τα «αόρατα» χέρια είναι πολλά. Θαρρεί μάλιστα κανείς ότι μπροστά από τη δυσκίνητη, προβληματική, ορατή Ελλάδα, τρέχει μια άλλη, αόρατη, αντιληπτή μόνο από τον πλούτο που επιδεικνύει και τον οποίο αδυσώπητα διεκδικούν «αόρατοι» πρωταγωνιστές, δημόσιοι και ιδιωτικοί, εξυφαίνοντας μια οπισθοδρομική, παρακρατική ευημερία.

_______________________________
(*) Simon & Schuster, New York, 1953