artfarted

The struggle of man against power
is the struggle of memory against forgetting.

Milan Kundera



Μην ξεχνάμε λοιπόν ότι πέρυσι τέτοιες μέρες τα τηλεοπτικά δελτία και τα πρωτοσέλιδα έβριθαν από τα ίδια πλάνα και στιγμιότυπα: με φόντο τα πρωτόγονα λιμάνια των Κυκλαδίτικων νησιών, ανεμοδαρμένοι κάτοικοι φώναζαν τα παράπονά τους ενάντια στην κεντρική εξουσία. Ευτυχώς τότε δεν επρόκειτο για κάποιο ναυάγιο με «αγνοούμενους» αλλά για το γενικότερο «ναυάγιο» της Ελληνικής ακτοπλοΐας έτσι όπως εξελίχθηκε μετά την… απελευθέρωσή της. Και πάλι λοιπόν παραμονές της περιβόητης τουριστικής περιόδου, τα κοντινότερα στην Αθήνα Κυκλαδονήσια, όπως η Κύθνος και η Σέριφος, δύο-τρείς το πολύ, ώρες απόσταση από την πρωτεύουσα, έβλεπαν βαπόρι κάθε δεκαπέντε μέρες! Δεν συνέφεραν τα συχνότερα δρομολόγια και χιλιάδες άνθρωποι δεν είχαν όχι φάρμακα αλλά ούτε ψωμί να φάνε…

Και πέρσι λοιπόν τέτοιο καιρό, ό ίδιος υπουργός, ο κ. Μ. Κεφαλογιάννης, με τον γνωστό του τρόπο και την πάντα έτοιμη να εκδηλωθεί «ιερή αγανάκτησή» του, προσπαθούσε να μας πείσει ότι όλα όσα βλέπαμε κι ακούγαμε ήταν αποκυήματα της φαντασίας μας. Το μόνο που δεν ισχυριζόταν ήταν ότι η Κύθνος και η Σέριφος δεν υπάρχουν!

Κατακαημένη Σαντορίνη, κατακαημένη Σέριφος… Το δράμα της Θήρας, του νησιού που ή επίσκεψή του αποτελεί όνειρο ζωής για αμέτρητους ανθρώπους από κάθε γωνιά της Γης, το βλέπουμε και το νοιώθουμε στο πετσί μας καθώς αποκαλύπτεται το παρασκήνιο αυτού του απίστευτου ναυαγίου σε απόσταση αναπνοής από την ακτή. Το χρήμα πάνω απ’ τη ζωή.

Ακριβώς την ίδια αρχή επιχειρεί να εφαρμόσει η «Νέα Διακυβέρνηση» και στη Σέριφο, ερήμην των κατοίκων της, προωθώντας εκεί την εγκατάσταση ενός εκτεταμένου «Αιολικού Πάρκου». Είναι κι αυτή η Ελληνική γλώσσα… Ο διεθνής όρος είναι «wind farm», φάρμα του ανέμου, όχι πάρκο! Το πάρκο είναι τόπος αναψυχής, χαλάρωσης κι ανάρρωσης. Το «αιολικό πάρκο» μόνο πάρκο δεν είναι.

Μα πως, θα αναρωτηθεί ο καλοπροαίρετος, τόσα και τόσα δεν ακούμε, βλέπουμε και διαβάζουμε για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που μια απ’ αυτές είναι κι ο αέρας; Ναι, βεβαίως, μόνο που η «ενημέρωση» είναι ελλιπής. Και δεν μπορεί να είναι αλλιώς όταν στοχεύει σε όλους γενικά. Από τα παιδιά μέχρι τους ηλικιωμένους και από τις νοικοκυρές μέχρι τους δασκάλους.

Μέχρι φέτος μαθαίναμε ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το τρεχούμενο νερό είναι από τις καλύτερες λύσεις αφού δεν μολύνει καθόλου ούτε τον αέρα ούτε το νερό. Δε λένε βέβαια ότι κάθε υδροηλεκτρικό φράγμα αλλοιώνει το φυσικό τοπίο, προξενεί μη αναστρέψιμες καταστροφές, συχνά καταπίνει χωριά ολόκληρα, δάση, αγροτικές καλλιέργειες, αρχαιολογικούς χώρους κλπ, και στέλνει χιλιάδες ανθρώπους (στην Κίνα δεκάδες εκατομμύρια) πρόσφυγες στις τσιμεντουπόλεις. Ας είναι, ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιβάλλει πολλές θυσίες, όχι στους ανθρώπου βέβαια, αλλά στη φύση. Τα τελευταία χρόνια όμως η φύση μελαγχόλησε και φέτος το καλοκαίρι στην ηλιόλουστη κι ανέμελη Ελλάδα θα αντιληφθούμε επιτέλους κάποια πράγματα που μέχρι τώρα τα σνομπάραμε επιδεικτικά. Τα διάσπαρτα υδροηλεκτρικά μας φράγματα στέγνωσαν. Το νερό δεν… ανανεώθηκε!

Ευκαιρία λοιπόν για μια άλλη συνομοταξία γνωστών- αγνώστων, των μεγαλοκαρχαριών, ή, κατ’ άλλους, «νταβατζήδων», να φορέσουν τη μάσκα του σωτήρα, του οραματιστή, του ευεργέτη και εν τέλει του πεφωτισμένου επιχειρηματία, και να βάλουν στο μάτι τη Σέριφο.

Όσοι ζούμε σ’ αυτή τη χώρα έχουμε την αίσθηση ότι, όσο αφορά το κράτος, τα έχουμε δει όλα, τα περιμένουμε όλα, δεν μας εκπλήσσει πια τίποτα. Είναι απατηλή αυτή η εντύπωση και τελικά, σχεδόν κάθε μέρα, οι Έλληνες καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ακόμα δεν έχουμε δει τα χειρότερα. Οι Σεριφιώτες πάντως, μετά τα περσινά όπου κόντεψαν να εγκαταλείψουν μαζικά το νησί τους, πρέπει να πίστεψαν ότι χειρότερα δε γίνεται. Και όμως, γίνεται και γίνεται τώρα.

Η λέξη «ανεμογεννήτρια» ακούγεται καλοήθης και έτσι είναι μέχρι να σταθεί κάποιος κάτω από ένα τέτοιο μηχάνημα που έχει το ύψος πενηνταόροφου κτιρίου (150 μ. από τη βάση του μέχρι την άκρη των πτερύγων) και σε κανονική λειτουργία προκαλεί θόρυβο δυνατότερο από αυτό ενός αυτοκινητοδρόμου ταχείας κυκλοφορίας. Πρόκειται για ένα πραγματικό τέρας, θαυμαστό και θεαματικό μεν, αλλά από πολύ μακριά. Τα «δάση» των ανεμογεννητριών δεν είναι «πάρκα». Δεν προσφέρουν καμία αναψυχή, κανένα καταφύγιο. Αντίθετα, αποδεκατίζουν τα σμήνη των αποδημητικών πουλιών που έχουν την ατυχία να περάσουν από μέσα τους. Απαιτούν όμως στοιχειώδη συντήρηση και έχουν μηδέν κόστος “καύσιμης” ύλης. Επιπλέον, οι βοριάδες πράγματι δεν τελειώνουν ποτέ.

Βλέπουμε λοιπόν ότι, όπως και κάθε άλλου είδους ηλεκτροπαραγωγικό εργοστάσιο, οι ανεμογεννήτριες πρέπει να εγκαθίστανται μακριά από αστικά κέντρα, μακριά από τοποθεσίες σπάνιου φυσικού κάλους, μακριά από προστατευόμενη πανίδα και, βεβαίως, να μην υπονομεύουν τις τοπικές οικονομίες, τις οποίες υποτίθεται ότι στοχεύουν να ενισχύσουν(…).

Ποιος λοιπόν φωτεινός νους συνέλαβε την ιδέα να εγκαταστήσει σχεδόν ενενήντα τέτοια γιγαντιαία μηχανήματα στη γραφική και διατηρητέα Σέριφο, με τα ιστορικά και αρχαιολογικά της μνημεία, με την παραδοσιακή της αρχιτεκτονική, με το αμόλυντο τοπίο της που παραμένει αναλλοίωτο εδώ και χιλιάδες χρόνια;! Οι άνθρωποι που υποστηρίζουν αυτή την επένδυση είναι Έλληνες ή μήπως, αντίθετα, θα πρέπει να απευθυνθούμε στους ξένους για να σώσουν το νησί;

Αέρηδες ασυγκράτητοι φυσάνε σ’ όλο το Αιγαίο, γιατί η Σέριφος; Δηλαδή, όλοι εσείς οι «αρμόδιοι» τι υπονοείτε, η Μύκονος δεν έχει αέρα; Η Τήνος δεν έχει; Η Σίφνος; Εκεί κάτω στην Ίο δε φυσάει ποτέ; Γιατί ντε και καλά στη Σέριφο;

Γιατί πρώτον, εκεί δεν έχει τη βίλα του κανένας «νταβατζής» και δεύτερον, αλλά τεχνικο-οικονομικά κρίσιμο, η Σέριφος μπορεί να μη συμφέρει τους εφοπλιστές να στείλουν βαπόρια, αλλά τους συμφέρει να φέρουν από κει ρεύμα. Είναι κοντά στην «αγορά» της Αττικής και το κόστος της μεταφοράς του ρεύματος θα είναι χαμηλό. Και πάλι λοιπόν, τα λεφτά των λίγων πάνω από τη ζωή των ανοχύρωτων.

Φανταστείτε τι νοιώθουν μέσα τους οι χίλιες ψυχές της Σερίφου και τι θα ρωτούσαν όποιο κυβερνητικό παχύδερμο τολμούσε να πατήσει στο νησί τους. Εκείνος ό υπουργός Αιγαίου τι έχει να πει; Η πομπώδης υπουργός Τουρισμού συμφωνεί; Αυτός ο μέγας υπουργός Ανάπτυξης, ο στυλοβάτης και φλογερός κήρυκας της «Νέας Διακυβέρνησης», ο πρώτος από τους αρμόδιους, κ. Δ. Σιούφας, που είναι;

Η Ελλάδα, μαζί με όλα τ’ άλλα, απέκτησε αισίως και ενεργειακό πρόβλημα. Η αναζήτηση για φιλικότερες προς το περιβάλλον λύσεις ξεκίνησε, φυσικά, από τη φτηνότερη επιλογή, την αιολική. Γεωθερμικές πηγές σε κλίμακα ικανή να γίνει εμπορικά εκμεταλλεύσιμη, δεν υπάρχουν. Οι Πορτογάλοι, που μας μοιάζουν μεν εξωτερικά αλλά μόνο εκεί, διαθέτουν ήδη τεράστιες μονάδες έξω από τις ακτές τους όπου παράγουν ηλεκτρισμό από τα κύματα του Ατλαντικού. Οι Ελληνικές θάλασσες δεν επιτρέπουν τέτοιες εγκαταστάσεις για πολλούς λόγους που γίνονται εύκολα αντιληπτοί. Οι Πορτογάλοι όμως, πρόσφατα εγκαινίασαν και τη μεγαλύτερη φωτοβολταϊκή μονάδα παραγωγής στην Ευρώπη. Κοστίζει ακριβότερα από τις τουρμπίνες, πιάνει περισσότερο χώρο που δεν μπορεί να είναι «κατσάβραχα» αλλά δεν ενοχλεί κανέναν. Εδώ όμως δεν κατοικούν Πορτογάλοι. Εδώ αξία έχουν μόνο τα λεφτά των λίγων, όχι η ζωή των πολλών.

Έχοντας πει όλα τα παραπάνω, σίγουρα θα ξενίσει η θέση μας ότι την απόλυτη και καθαρότερη, ναι καθαρότερη, λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας θα έδινε η λειτουργία ενός πυρηνικού εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής. Στους περισσότερους Έλληνες μια τέτοια πρόταση ακούγεται από εξωφρενική έως εξωπραγματική. Αυτό οφείλεται στην άγνοια, στην παραπληροφόρηση αλλά και στην κεκτημένη ταχύτητα που έχει η αντιπυρηνική προπαγάνδα, ακόμα και για ειρηνικές χρήσεις. Απλά και επιγραμματικά θα αναφέρουμε εδώ ότι τα πυρηνικά καύσιμα έχουν το μικρότερο ποσοστό αποβλήτων, αέριων, στερεών και υγρών, από κάθε άλλο καύσιμο και η περιβαλλοντική τους επιβάρυνση δεν μπορεί καν να συγκριθεί με αυτή των ορυκτών καυσίμων.

Τα κρίσιμα σημεία για την κατασκευή και λειτουργία των πυρηνικών εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής είναι, γενικά, μόλις δύο:
Η ύπαρξη ισχυρής πολιτείας που να έχει τη δύναμη της εφαρμογής των νόμων.
Η απόλυτη τήρηση των πρωτοκόλλων ασφαλείας.

Είναι, πράγματι, μόλις δύο τα προαπαιτούμενα και ακούγονται αυτονόητα αλλά, υπενθυμίζουμε, στην Ελλάδα δεν ισχύει ποτέ το αυτονόητο ενώ δεν υπάρχει ούτε κατά προσέγγιση η απαραίτητη κρατική υποδομή για την εποπτεία μιας τόσο σοβαρής επιχείρησης όπως είναι η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, της ακριβότερης από όλες τις άλλες μεθόδους παραγωγής.

Το υψηλό κόστος οφείλεται στην επικινδυνότητα του καυσίμου αν δεν τηρούνται απόλυτα οι προδιαγραφές ασφαλείας. Η πρόκληση της τήρησης του απόλυτου κοστίζει πολύ. Όποτε οι διαχειριστές των πυρηνικών εργοστασίων, κρατικών ή ιδιωτικών, περιέκοψαν τις δαπάνες ασφαλείας υπέρ του κέρδους ή κατά του κόστους, προκάλεσαν ατυχήματα. Επιπλέον, μεγάλο κόστος έχει και η επεξεργασία των λογής μεταχειρισμένων υλικών και των αποβλήτων αλλά, και πάλι, είναι θέμα πολιτικής απόφασης και αποφασιστικότητας, το κράτος να ελέγχει εξονυχιστικά, να επιβάλλει, να εγγυάται και εν τέλει να προσφέρει άφθονη και ασφαλή ηλεκτρική ενέργεια στους πολίτες, με μόνο κι αναπόφευκτο σημείο τριβής τη χρέωση για την παρεχόμενη υπηρεσία.

Σε όλες απολύτως τις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες του κόσμου, σιωπηλά αλλά σταθερά, οι κυβερνήσεις εγκρίνουν την ανέγερση νέων πυρηνικών εργοστασίων γιατί, προς το παρόν, κανένας άλλος τρόπος δεν υπάρχει να καλυφθεί η ζήτηση και να επιτευχθεί διαρκής ενεργειακή ασφάλεια χωρίς να δημιουργήσουμε έναν… υδάτινο κόσμο.

Στη χώρα μας, θα το επαναλάβουμε, δεν υπάρχει ούτε η παράδοση, ούτε η πνευματική διαύγεια, ούτε η ψυχοσύνθεση, ούτε ο κρατικός μηχανισμός, ούτε, επομένως, η ηγεσία, για την ανάδειξη εφαρμόσιμων και αποτελεσματικών λύσεων με προδιαγραφές του μέλλοντος. Εδώ τα πράγματα είναι απλά: πάνω απ’ όλα τα λεφτά.