Friday, June 30, 2006
Αναδημοσίευση άρθρου για την "Ομογονικότητα", από τη Le Figaro
Η ομογονικότητα συνιστά μια τριπλή διάκριση εναντίον των παιδιών / του Ξαβιέ Λακρουά 27-06-2006
L' homoparentalité, une triple discrimination pour les enfants
© Le Figaro
Είναι εντυπωσιακό που ζητήματα τόσο θεμελιακά όσο ο γάμος και η υιοθεσία συζητούνται κάποτε υπό το πρίσμα της ισότητας και μόνο, όπως συμβαίνει στο φετινό σύνθημα της πορείας της «ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας».
Πώς καταφέραμε να λησμονήσουμε τι διακυβεύεται στα ζητήματα αυτά;
Τι νόημα έχει να διεκδικείς την ισότητα σε λειτουργίες που είναι εκ των πραγμάτων διαφορετικές;
Απέναντι στο γάμο και τη γονικότητα, οι ομοφυλόφιλοι και οι ετεροφυλόφιλοι δεν βρίσκονται στην ίδια θέση.
Πολιτικά ο γάμος δεν είναι μια ουδέτερη πραγματικότητα, ένας θεσμός ανεξάρτητος από το περιεχόμενό του.
Είτε μεταξύ ετεροφυλόφιλων, είτε μεταξύ ομοφυλόφιλων, η σημασία του γάμου είναι πολύ ευρύτερη από την «κοινωνική αναγνώριση της αγάπης» -σύμφωνα με τη διατύπωση του Νοέλ Μαμέρ (Noël Mamère).
Στο δικαιϊκό μας σύστημα ο γάμος είναι εξορισμού η θεμελίωση μιας οικογένειας.
Το ότι είναι δυνατό να συσταθεί οικογένεια και εκτός γάμου ή το ότι ορισμένα παντρεμένα ζευγάρια δεν έχουν παιδιά, δεν αφαιρεί τίποτα από το γεγονός πως γάμος και οικογένεια είναι σύμφυτες έννοιες
Μερικές μειοψηφικές ομάδες πίεσης επιχειρούν να παρακάμψουν την πραγματικότητα αυτή και επινόησαν την έννοια της ομοφυλόφιλης γονικότητας ή «ομογονικότητας».
Η έννοια αυτή προϋποθέτει πως ξεχωρίζουμε τη γονικότητα -που είναι μία κοινωνική λειτουργία- από την αναπαραγωγή.
Είναι αλήθεια πως, σε ορισμένες εξαιρετικές περιπτώσεις, ο διαχωρισμός αυτός επιβάλλεται από τα πράγματα.
Η αναγόρευση όμως του διαχωρισμού μεταξύ γονικότητας και αναπαραγωγής σε νομική αρχή είναι ηθικά συζητήσιμη.
Αν θεσμοθετούσαμε την ομοφυλόφιλη γονικότητα, επιθυμώντας να αποκαταστήσουμε μια δήθεν διάκριση εναντίον ορισμένων ενηλίκων, θα διαπιστώναμε πως έχουμε ταυτόχρονα θεσμοθετήσει νέες διακρίσεις εναντίον ορισμένων παιδιών, που είναι μάλιστα πολύ πιο πραγματικές και πολύ πιο σοβαρές.
Θα είχαμε τότε χιλιάδες παιδιά που θα στερούνταν από το νόμο (πάει να πει a priori) τρία θεμελιώδη αγαθά.
Πρώτον, τις διαφορετικές ταυτοποιητικές αναφορές του ανδρικού και του γυναικείου φύλου, την βίωση της ξεχωριστής τους φύσης κι ανάπτυξής τους.
Κάθε παιδί, είτε είναι αγόρι, είτε κορίτσι, προκειμένου να κατασκευάσει την ταυτότητά του, έχει ανάγκη από το πολύπλοκο και λεπτεπίλεπτο παίγνιο των ταυτοποιήσεων και των διαφοροποιήσεων από τη μητρική και πατρική φιγούρα.
Όλα αυτά έχουν λεπτομερώς εξετασθεί και αναπτύσσονται σε μία πλούσια βιβλιογραφία.
Είναι ως εκ τούτου παράδοξο που όλα τούτα λησμονούνται σε ορισμένες επιχειρηματολογίες, λες κι έχει ενσκύψει καμιά επιδημία αμνησίας.
Το δεύτερο βασικό αγαθό του παιδιού είναι η ταύτιση (ή, όποτε αυτή δεν είναι δυνατή, η αναλογία) μεταξύ του ζεύγους που το γέννησε και του ζεύγους που το διαπαιδαγωγεί.
Η επίπονη αναζήτηση των ριζών τους από τα παιδιά «αγνώστου γονέως» και οι δυσκολίες που σχετίζονται με την υιοθεσία, μάς επιβεβαιώνουν πως οι χαμένοι κρίκοι στην προσωπική ιστορία του καθένα, τα κενά στη γονικότητα κ.λπ αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες στις ζωές των παιδιών.
Είναι ως εκ τούτου επιθυμητό να μην προστίθενται στα προβλήματα που ούτως ή άλλως συνδέονται με την υιοθεσία και άλλα προβλήματα, που συνδέονται με το χάσιμο κάθε αναλογίας μεταξύ του ζεύγους «αναπαραγωγής» και του ζεύγους «διαπαιδαγώγησης».
Ένα υιοθετημένο παιδί έχει περισσότερη ανάγκη από έναν πατέρα και μια μητέρα.
Τρίτο, κάθε παιδί έχει ανάγκη μιας ξεκάθαρης και συνεκτικής γενεαλογίας.
Βρισκόμαστε σε ένα διπλογραμμικό γενεαλογικό σύστημα (μητρογραμμικό αλλά και πατρογραμμικό), πράγμα που δεν είναι τυχαίο.
Το ανακάτεμα της γενεαλογίας που προτείνουν ορισμένοι, θα της στερούσε κάθε αναγνωσιμότητα.
Η υιοθεσία δεν στοχεύει μόνο στη διαπαιδαγώγηση, αλλά και στην ένταξη σε μια γενεαλογία.
Δεν προσδιορίζει μόνο ποιος θα αναλάβει την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης των υιοθετημένων παιδιών και ποιος θα ασκεί τη γονική εξουσία αλλά και ποιανού γιος ή κόρη είναι ο καθένας .
Αν δινόταν το δικαίωμα υιοθεσίας στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, τα παιδιά που διαθέτουν ήδη μια γενεαλογία θα βρίσκονταν σε ένα τριπλογραμμικό γενεαλογικό σύστημα!
Όσο περνά ο καιρός, γίνεται όλο και σαφέστερο πως στην καρδιά της αντιπαράθεσης βρίσκεται η επιθυμία για διαχωρισμό μεταξύ της αναπαραγωγής και της διαπαιδαγώγησης.
Η υποβάθμιση της διαφοράς μεταξύ των φύλων στη γονικότητα υπογραμμίζει εντέλει την υποβάθμιση του ρόλου του σώματος στη διαδικασία της αναπαραγωγής.
Ξεκομμένες από τις σαρκικές τους αποτυπώσεις, οι λέξεις χάνουν το νόημά τους.
Η γλώσσα τρελαίνεται.
Θα δούμε γυναίκες να ζητάνε «άδεια πατρότητας» και θα αναρωτιόμαστε ποιο άραγε να είναι το φύλο του «πατέρα».
Ίσως μάλιστα να αντικαταστήσουμε τον όρο «πατέρας» με την έκφραση «συνεισφορέας του γενετικού υλικού» , όπως στον αστικό κώδικα του Κεμπέκ.
Πράγμα που οδηγεί, σύμφωνα με τον ίδιο πάντα κώδικα, να αντιμετωπίσουμε την παρακάτω εξωτική περίπτωση: «όταν η συνεισφορά του γενετικού υλικού γίνεται μέσω σεξουαλικής συνεύρεσης... (!)»
Όπου αποδεικνύεται πως η σύνδεση μεταξύ σωμάτων και λέξεων, μεταξύ της γλώσσας και της σάρκας είναι θεμελιακής σημασίας για κάθε ηθική που δεν παραδίδεται στον ίλιγγο των φαντασιώσεων και στην επιθυμία για δύναμη.
________________________________________________________________
Ο Xavier Lacroix είναι διευθυντής του «Ινστιτούτου των Επιστημών της Οικογένειας» και συγγραφέας του «Σύγχυση μεταξύ των φύλων: Απαντήσεις σε ορισμένες ομοφυλόφιλες απαιτήσεις για το γάμο και την υιοθεσία»
L' homoparentalité, une triple discrimination pour les enfants
© Le Figaro
Είναι εντυπωσιακό που ζητήματα τόσο θεμελιακά όσο ο γάμος και η υιοθεσία συζητούνται κάποτε υπό το πρίσμα της ισότητας και μόνο, όπως συμβαίνει στο φετινό σύνθημα της πορείας της «ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας».
Πώς καταφέραμε να λησμονήσουμε τι διακυβεύεται στα ζητήματα αυτά;
Τι νόημα έχει να διεκδικείς την ισότητα σε λειτουργίες που είναι εκ των πραγμάτων διαφορετικές;
Απέναντι στο γάμο και τη γονικότητα, οι ομοφυλόφιλοι και οι ετεροφυλόφιλοι δεν βρίσκονται στην ίδια θέση.
Πολιτικά ο γάμος δεν είναι μια ουδέτερη πραγματικότητα, ένας θεσμός ανεξάρτητος από το περιεχόμενό του.
Είτε μεταξύ ετεροφυλόφιλων, είτε μεταξύ ομοφυλόφιλων, η σημασία του γάμου είναι πολύ ευρύτερη από την «κοινωνική αναγνώριση της αγάπης» -σύμφωνα με τη διατύπωση του Νοέλ Μαμέρ (Noël Mamère).
Στο δικαιϊκό μας σύστημα ο γάμος είναι εξορισμού η θεμελίωση μιας οικογένειας.
Το ότι είναι δυνατό να συσταθεί οικογένεια και εκτός γάμου ή το ότι ορισμένα παντρεμένα ζευγάρια δεν έχουν παιδιά, δεν αφαιρεί τίποτα από το γεγονός πως γάμος και οικογένεια είναι σύμφυτες έννοιες
Μερικές μειοψηφικές ομάδες πίεσης επιχειρούν να παρακάμψουν την πραγματικότητα αυτή και επινόησαν την έννοια της ομοφυλόφιλης γονικότητας ή «ομογονικότητας».
Η έννοια αυτή προϋποθέτει πως ξεχωρίζουμε τη γονικότητα -που είναι μία κοινωνική λειτουργία- από την αναπαραγωγή.
Είναι αλήθεια πως, σε ορισμένες εξαιρετικές περιπτώσεις, ο διαχωρισμός αυτός επιβάλλεται από τα πράγματα.
Η αναγόρευση όμως του διαχωρισμού μεταξύ γονικότητας και αναπαραγωγής σε νομική αρχή είναι ηθικά συζητήσιμη.
Αν θεσμοθετούσαμε την ομοφυλόφιλη γονικότητα, επιθυμώντας να αποκαταστήσουμε μια δήθεν διάκριση εναντίον ορισμένων ενηλίκων, θα διαπιστώναμε πως έχουμε ταυτόχρονα θεσμοθετήσει νέες διακρίσεις εναντίον ορισμένων παιδιών, που είναι μάλιστα πολύ πιο πραγματικές και πολύ πιο σοβαρές.
Θα είχαμε τότε χιλιάδες παιδιά που θα στερούνταν από το νόμο (πάει να πει a priori) τρία θεμελιώδη αγαθά.
Πρώτον, τις διαφορετικές ταυτοποιητικές αναφορές του ανδρικού και του γυναικείου φύλου, την βίωση της ξεχωριστής τους φύσης κι ανάπτυξής τους.
Κάθε παιδί, είτε είναι αγόρι, είτε κορίτσι, προκειμένου να κατασκευάσει την ταυτότητά του, έχει ανάγκη από το πολύπλοκο και λεπτεπίλεπτο παίγνιο των ταυτοποιήσεων και των διαφοροποιήσεων από τη μητρική και πατρική φιγούρα.
Όλα αυτά έχουν λεπτομερώς εξετασθεί και αναπτύσσονται σε μία πλούσια βιβλιογραφία.
Είναι ως εκ τούτου παράδοξο που όλα τούτα λησμονούνται σε ορισμένες επιχειρηματολογίες, λες κι έχει ενσκύψει καμιά επιδημία αμνησίας.
Το δεύτερο βασικό αγαθό του παιδιού είναι η ταύτιση (ή, όποτε αυτή δεν είναι δυνατή, η αναλογία) μεταξύ του ζεύγους που το γέννησε και του ζεύγους που το διαπαιδαγωγεί.
Η επίπονη αναζήτηση των ριζών τους από τα παιδιά «αγνώστου γονέως» και οι δυσκολίες που σχετίζονται με την υιοθεσία, μάς επιβεβαιώνουν πως οι χαμένοι κρίκοι στην προσωπική ιστορία του καθένα, τα κενά στη γονικότητα κ.λπ αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες στις ζωές των παιδιών.
Είναι ως εκ τούτου επιθυμητό να μην προστίθενται στα προβλήματα που ούτως ή άλλως συνδέονται με την υιοθεσία και άλλα προβλήματα, που συνδέονται με το χάσιμο κάθε αναλογίας μεταξύ του ζεύγους «αναπαραγωγής» και του ζεύγους «διαπαιδαγώγησης».
Ένα υιοθετημένο παιδί έχει περισσότερη ανάγκη από έναν πατέρα και μια μητέρα.
Τρίτο, κάθε παιδί έχει ανάγκη μιας ξεκάθαρης και συνεκτικής γενεαλογίας.
Βρισκόμαστε σε ένα διπλογραμμικό γενεαλογικό σύστημα (μητρογραμμικό αλλά και πατρογραμμικό), πράγμα που δεν είναι τυχαίο.
Το ανακάτεμα της γενεαλογίας που προτείνουν ορισμένοι, θα της στερούσε κάθε αναγνωσιμότητα.
Η υιοθεσία δεν στοχεύει μόνο στη διαπαιδαγώγηση, αλλά και στην ένταξη σε μια γενεαλογία.
Δεν προσδιορίζει μόνο ποιος θα αναλάβει την ευθύνη της διαπαιδαγώγησης των υιοθετημένων παιδιών και ποιος θα ασκεί τη γονική εξουσία αλλά και ποιανού γιος ή κόρη είναι ο καθένας .
Αν δινόταν το δικαίωμα υιοθεσίας στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια, τα παιδιά που διαθέτουν ήδη μια γενεαλογία θα βρίσκονταν σε ένα τριπλογραμμικό γενεαλογικό σύστημα!
Όσο περνά ο καιρός, γίνεται όλο και σαφέστερο πως στην καρδιά της αντιπαράθεσης βρίσκεται η επιθυμία για διαχωρισμό μεταξύ της αναπαραγωγής και της διαπαιδαγώγησης.
Η υποβάθμιση της διαφοράς μεταξύ των φύλων στη γονικότητα υπογραμμίζει εντέλει την υποβάθμιση του ρόλου του σώματος στη διαδικασία της αναπαραγωγής.
Ξεκομμένες από τις σαρκικές τους αποτυπώσεις, οι λέξεις χάνουν το νόημά τους.
Η γλώσσα τρελαίνεται.
Θα δούμε γυναίκες να ζητάνε «άδεια πατρότητας» και θα αναρωτιόμαστε ποιο άραγε να είναι το φύλο του «πατέρα».
Ίσως μάλιστα να αντικαταστήσουμε τον όρο «πατέρας» με την έκφραση «συνεισφορέας του γενετικού υλικού» , όπως στον αστικό κώδικα του Κεμπέκ.
Πράγμα που οδηγεί, σύμφωνα με τον ίδιο πάντα κώδικα, να αντιμετωπίσουμε την παρακάτω εξωτική περίπτωση: «όταν η συνεισφορά του γενετικού υλικού γίνεται μέσω σεξουαλικής συνεύρεσης... (!)»
Όπου αποδεικνύεται πως η σύνδεση μεταξύ σωμάτων και λέξεων, μεταξύ της γλώσσας και της σάρκας είναι θεμελιακής σημασίας για κάθε ηθική που δεν παραδίδεται στον ίλιγγο των φαντασιώσεων και στην επιθυμία για δύναμη.
________________________________________________________________
Ο Xavier Lacroix είναι διευθυντής του «Ινστιτούτου των Επιστημών της Οικογένειας» και συγγραφέας του «Σύγχυση μεταξύ των φύλων: Απαντήσεις σε ορισμένες ομοφυλόφιλες απαιτήσεις για το γάμο και την υιοθεσία»
Μιά Αθηναϊκή ιστορία
Γεννήθηκα το 1961 σε δημόσιο μαιευτήριο. Οι γονείς μου τότε νοίκιαζαν ένα σκοτεινό και υγρό δυαράκι στο δεύτερο όροφο εργατικής πολυκατοικίας στα Σίδερα Χαλανδρίου. Εκεί μείναμε μέχρι το Σεπτέμβριο του 1967.
Θυμάμαι πολλά από τότε. Θυμάμαι τον πατέρα μου να δέρνει συνέχεια τη μάνα μου. Δεν θυμάμαι φωνές. Έχω μια σκηνή, για παράδειγμα, που είναι όρθιοι στη μέση μιας πόρτας, τη χτυπάει με μια παντόφλα κι εγώ τους κοιτούσα ακριβώς από κάτω. Ο πατέρας μου πέθανε πριν από 16 χρόνια και όταν είπα στη μάνα μου για εκείνη τη σκηνή μου είπε ότι τότε πρέπει να ήμουν 2 χρονών. Θυμάμαι κι άλλες… Στο δυαράκι εκείνο ήρθε μια εποχή που ζούσαμε 5 άνθρωποι. Οι γονείς μου, η αδερφή του πατέρα μου που δούλευε μαζί του, ο μικρότερος αδερφός μου κι εγώ.
Από τη φτώχια και τα παρελκόμενά της η μάνα μας έκλαιγε συχνά. Εμείς, τα αδερφάκια, βήχαμε. Η υγρασία και το κρύο το χειμώνα μας προκαλούσαν αλλεπάλληλα κρυολογήματα. Το καλοκαίρι ιδρώναμε και μετά μας πάγωναν τα ρεύματα. Ο πατέρας μας, που πνιγόταν από τα έξοδα γιατί και το μαγαζί του με ενοίκιο το είχε, ξεσπούσε στη μάνα μας. Για όλα έφταιγε εκείνη. Δεν δικαιολογώ τον πατέρα μου, είχε πρόβλημα να συγκρατήσει τα νεύρα του αλλά είχε υποφέρει πολύ στη ζωή του. Ήτανε ΕΛΑΣίτης και οι παρακρατικοί σκότωσαν τον πατέρα του και φυλάκισαν τις αδερφές του. Ο ίδος βασανίστηκε μέχρι αναισθησίας πρώτα από τους Ιταλούς και μετά από τους Έλληνες... Μετά τον εμφύλιο κυνηγήθηκε και μόλις που γλύτωσε τη ζωή του. Είχε δουλέψει σα σκλάβος για ένα ξεροκόμματο και είχε επιβιώσει μέσα από απίστευτες στερήσεις. Η Ασφάλεια δεν τον άφηνε ήσυχο. Η μάνα μας ήταν ορφανό της κατοχής. Στα 10 της χρόνια, μικροσκοπική και αποστεωμένη, ήτανε «δουλικό» σε κάτι πλουσιόσπιτα της Νέας Σμύρνης για μια φέτα ψωμί με βούτυρο και ζάχαρη, μια φορά τη μέρα.
Στο Χαλάνδρι δίπλα μας νοίκιαζε μια γκαρσονιέρα ένας πιανίστας. Η μουσική του ήταν η μόνη όαση στη μιζέρια μας. Η μαμά μας ντρεπόταν γιατί ο άνθρωπος τα άκουγε όλα…
Θυμάμαι που πετούσα ό,τι έπιανα στα χέρια μου, από το μπαλκόνι κάτω στον ακάλυπτο. Είχαμε ένα βεραντάκι από το πίσω μέρος του κτιρίου. Η πολυκατοικία αυτή υπάρχει ακόμα, ανακαινισμένη και κατοικείται κανονικότατα.
Θυμάμαι το μικρό μας σκοτεινό κουζινάκι που ήταν γεμάτο κατσαρίδες. Μεγάλες μαύρες κατσαρίδες, εκατοντάδες από δαύτες, οι περισσότερες μαζεμένες κάτω και μέσα σ’ ένα χαρτόκουτο ΝΟΥΝΟΥ και μια φορά που τολμήσαμε να κουνήσουμε το χαρτόκουτο ξεχύθηκαν στο μωσαϊκό και τις χτυπούσαμε πανικόβλητοι, η μάνα μας κι εγώ, με μια σιδερόβεργα.
θυμάμαι που έκανα κακά μου σ’ ένα παλιό γιογιό και μετά φώναζα και μ’ άκουγε όλη η πολυκατοικία «μαμά, έκανα!» κι ερχόταν εκείνη και με σκούπιζε. Για κάποιο λόγο (που ούτε εκείνη μπορεί να θυμηθεί) με έδερνε πολύ. Είχαμε βέβαια και κάποια κωμικά σκηνικά με διάφορους γείτονες αλλά και περιπέτειες, όπως όταν κατέβηκε η συνομήλικη παιδική μου φίλη από τον πάνω όροφο φωνάζοντας κάτι για τη μαμά της. Τρέχει η δικιά μου και βγάζει τη μαμά της φίλης μου από την κουζίνα τους λιπόθυμη. Είχε ανοίξει το γκάζι για να αυτοκτονήσει. Υπήρχαν και χειρότερα δράματα από το δικό μας…
Τη μικρή αυτή τη θυμάμαι και θα τη θυμάμαι πάντα, πιο ψηλή από μένα, αδύνατη με άφρο μαλλιά, να τρέχει στην αυλή και να προσπαθώ να τη φτάσω. Σαράντα χρόνια έχω να τη δω αλλά τώρα ακούω τη ζεστή φωνή της στην ΕΤ1!
Με πήγανε νηπιαγωγείο στη Φιλοθέη. Εκεί μας πήγαινε η μάνα μας και σε μια πανέμορφη παιδική χαρά που κάποιος διάσημος Έλληνας σχεδίασε πριν μισό αιώνα στα πρότυπα των τότε υπερσύγχρονων πάρκων αναψυχής του εξωτερικού. Αυτή η «μπε χαά» είναι ακόμα εκεί, καταπράσινη και μοναδική μετά από τόσα χρόνια αλλά, όσο να ’ναι, άλλο πράγμα η Φιλοθέη του ’60.
Το δημόσιο νηπιαγωγείο στεγαζόταν στο στάδιο της Φιλοθέης. Σε μια φωτεινή αίθουσα κάτω από τις κερκίδες, αν δεν κάνω λάθος. Έχω φωτογραφίες από τους συμμαθητές μου, από τις γιορτές και τις παραστάσεις που κάναμε. Μου άρεσε ένα κοριτσάκι που της άρεσε ένα άλλο αγοράκι ενώ εγώ άρεσα σε μια άλλη μικρή που μου ήταν αδιάφορη. Κάποια πράγματα πάνε στραβά απ’ την αρχή!
Τα άλλα αγοράκια και κοριτσάκια, όπως κατάλαβα πολλά χρόνια μετά, ήταν πλουσιόπαιδα της Φιλοθέης. Θυμάμαι το σχολικό -για το οποίο οι δικοί μου πλήρωναν τότε το δυσβάσταχτο ποσό των 50 δραχμών το χρόνο- που έμπαινε στους ιδιωτικούς δρόμους κάποιων σπιτιών για να τα πάρει και για να τα φέρει. Οι καταπράσινοι κήποι- πραγματικά δάση κάποιοι απ’ αυτούς- και οι επαύλεις δεν μου έκαναν καμία εντύπωση. Γινόμασταν όλα τα παιδιά ένα κουβάρι. Μόνο που τώρα που το σκέφτομαι, ποτέ δεν έκανα παρέα μαζί τους έξω από το σχολείο. Ποτέ δεν πήγα σε κάποιο από κείνα τα σπίτια ούτε ήρθε κανένα παιδάκι στην πολυκατοικία μας.
Θα πω κι άλλα στη συνέχεια. Αυτολογοκρίνομαι λίγο γιατί η ιστορία είναι 100% πραγματική και δεν θέλω να πω λεπτομέρειες για άλλους ανθρώπους, ούτε ονόματα.
Θυμάμαι πολλά από τότε. Θυμάμαι τον πατέρα μου να δέρνει συνέχεια τη μάνα μου. Δεν θυμάμαι φωνές. Έχω μια σκηνή, για παράδειγμα, που είναι όρθιοι στη μέση μιας πόρτας, τη χτυπάει με μια παντόφλα κι εγώ τους κοιτούσα ακριβώς από κάτω. Ο πατέρας μου πέθανε πριν από 16 χρόνια και όταν είπα στη μάνα μου για εκείνη τη σκηνή μου είπε ότι τότε πρέπει να ήμουν 2 χρονών. Θυμάμαι κι άλλες… Στο δυαράκι εκείνο ήρθε μια εποχή που ζούσαμε 5 άνθρωποι. Οι γονείς μου, η αδερφή του πατέρα μου που δούλευε μαζί του, ο μικρότερος αδερφός μου κι εγώ.
Από τη φτώχια και τα παρελκόμενά της η μάνα μας έκλαιγε συχνά. Εμείς, τα αδερφάκια, βήχαμε. Η υγρασία και το κρύο το χειμώνα μας προκαλούσαν αλλεπάλληλα κρυολογήματα. Το καλοκαίρι ιδρώναμε και μετά μας πάγωναν τα ρεύματα. Ο πατέρας μας, που πνιγόταν από τα έξοδα γιατί και το μαγαζί του με ενοίκιο το είχε, ξεσπούσε στη μάνα μας. Για όλα έφταιγε εκείνη. Δεν δικαιολογώ τον πατέρα μου, είχε πρόβλημα να συγκρατήσει τα νεύρα του αλλά είχε υποφέρει πολύ στη ζωή του. Ήτανε ΕΛΑΣίτης και οι παρακρατικοί σκότωσαν τον πατέρα του και φυλάκισαν τις αδερφές του. Ο ίδος βασανίστηκε μέχρι αναισθησίας πρώτα από τους Ιταλούς και μετά από τους Έλληνες... Μετά τον εμφύλιο κυνηγήθηκε και μόλις που γλύτωσε τη ζωή του. Είχε δουλέψει σα σκλάβος για ένα ξεροκόμματο και είχε επιβιώσει μέσα από απίστευτες στερήσεις. Η Ασφάλεια δεν τον άφηνε ήσυχο. Η μάνα μας ήταν ορφανό της κατοχής. Στα 10 της χρόνια, μικροσκοπική και αποστεωμένη, ήτανε «δουλικό» σε κάτι πλουσιόσπιτα της Νέας Σμύρνης για μια φέτα ψωμί με βούτυρο και ζάχαρη, μια φορά τη μέρα.
Στο Χαλάνδρι δίπλα μας νοίκιαζε μια γκαρσονιέρα ένας πιανίστας. Η μουσική του ήταν η μόνη όαση στη μιζέρια μας. Η μαμά μας ντρεπόταν γιατί ο άνθρωπος τα άκουγε όλα…
Θυμάμαι που πετούσα ό,τι έπιανα στα χέρια μου, από το μπαλκόνι κάτω στον ακάλυπτο. Είχαμε ένα βεραντάκι από το πίσω μέρος του κτιρίου. Η πολυκατοικία αυτή υπάρχει ακόμα, ανακαινισμένη και κατοικείται κανονικότατα.
Θυμάμαι το μικρό μας σκοτεινό κουζινάκι που ήταν γεμάτο κατσαρίδες. Μεγάλες μαύρες κατσαρίδες, εκατοντάδες από δαύτες, οι περισσότερες μαζεμένες κάτω και μέσα σ’ ένα χαρτόκουτο ΝΟΥΝΟΥ και μια φορά που τολμήσαμε να κουνήσουμε το χαρτόκουτο ξεχύθηκαν στο μωσαϊκό και τις χτυπούσαμε πανικόβλητοι, η μάνα μας κι εγώ, με μια σιδερόβεργα.
θυμάμαι που έκανα κακά μου σ’ ένα παλιό γιογιό και μετά φώναζα και μ’ άκουγε όλη η πολυκατοικία «μαμά, έκανα!» κι ερχόταν εκείνη και με σκούπιζε. Για κάποιο λόγο (που ούτε εκείνη μπορεί να θυμηθεί) με έδερνε πολύ. Είχαμε βέβαια και κάποια κωμικά σκηνικά με διάφορους γείτονες αλλά και περιπέτειες, όπως όταν κατέβηκε η συνομήλικη παιδική μου φίλη από τον πάνω όροφο φωνάζοντας κάτι για τη μαμά της. Τρέχει η δικιά μου και βγάζει τη μαμά της φίλης μου από την κουζίνα τους λιπόθυμη. Είχε ανοίξει το γκάζι για να αυτοκτονήσει. Υπήρχαν και χειρότερα δράματα από το δικό μας…
Τη μικρή αυτή τη θυμάμαι και θα τη θυμάμαι πάντα, πιο ψηλή από μένα, αδύνατη με άφρο μαλλιά, να τρέχει στην αυλή και να προσπαθώ να τη φτάσω. Σαράντα χρόνια έχω να τη δω αλλά τώρα ακούω τη ζεστή φωνή της στην ΕΤ1!
Με πήγανε νηπιαγωγείο στη Φιλοθέη. Εκεί μας πήγαινε η μάνα μας και σε μια πανέμορφη παιδική χαρά που κάποιος διάσημος Έλληνας σχεδίασε πριν μισό αιώνα στα πρότυπα των τότε υπερσύγχρονων πάρκων αναψυχής του εξωτερικού. Αυτή η «μπε χαά» είναι ακόμα εκεί, καταπράσινη και μοναδική μετά από τόσα χρόνια αλλά, όσο να ’ναι, άλλο πράγμα η Φιλοθέη του ’60.
Το δημόσιο νηπιαγωγείο στεγαζόταν στο στάδιο της Φιλοθέης. Σε μια φωτεινή αίθουσα κάτω από τις κερκίδες, αν δεν κάνω λάθος. Έχω φωτογραφίες από τους συμμαθητές μου, από τις γιορτές και τις παραστάσεις που κάναμε. Μου άρεσε ένα κοριτσάκι που της άρεσε ένα άλλο αγοράκι ενώ εγώ άρεσα σε μια άλλη μικρή που μου ήταν αδιάφορη. Κάποια πράγματα πάνε στραβά απ’ την αρχή!
Τα άλλα αγοράκια και κοριτσάκια, όπως κατάλαβα πολλά χρόνια μετά, ήταν πλουσιόπαιδα της Φιλοθέης. Θυμάμαι το σχολικό -για το οποίο οι δικοί μου πλήρωναν τότε το δυσβάσταχτο ποσό των 50 δραχμών το χρόνο- που έμπαινε στους ιδιωτικούς δρόμους κάποιων σπιτιών για να τα πάρει και για να τα φέρει. Οι καταπράσινοι κήποι- πραγματικά δάση κάποιοι απ’ αυτούς- και οι επαύλεις δεν μου έκαναν καμία εντύπωση. Γινόμασταν όλα τα παιδιά ένα κουβάρι. Μόνο που τώρα που το σκέφτομαι, ποτέ δεν έκανα παρέα μαζί τους έξω από το σχολείο. Ποτέ δεν πήγα σε κάποιο από κείνα τα σπίτια ούτε ήρθε κανένα παιδάκι στην πολυκατοικία μας.
Θα πω κι άλλα στη συνέχεια. Αυτολογοκρίνομαι λίγο γιατί η ιστορία είναι 100% πραγματική και δεν θέλω να πω λεπτομέρειες για άλλους ανθρώπους, ούτε ονόματα.
